GÖP Nedir?
Elektriğin teslimat gününden bir gün öncesinde, elektrik ticareti ve dengeleme faaliyetleri için kullanılan, Piyasa İşletmecisi tarafından işletilen, organize bir piyasadır.
EPİAŞ’ın elektrik piyasası işletim lisansı almasıyla birlikte, piyasa işletim lisansında yer alan elektrik piyasalarının etkin, şeffaf, güvenilir ve sektör ihtiyaçlarını karşılayacak şekilde planlanması, kurulması, geliştirilmesi ve işletilmesi amacı ile birçok yeniliğin hayata geçirilmesi hedeflendi. Bu hedefler doğrultusunda, artan piyasa katılımcı sayısına cevap verebilecek, sektör beklentilerini karşılayacak ve yurtdışı muadilleri seviyesinde bir Gün Öncesi Piyasası yazılımının oluşturulması için “Yerli Gün Öncesi Piyasası Projesine” başlandı. Elektrik referans fiyatının (PTF) belirlendiği proje, Şirketimizin en öncelikli projeleri arasındaydı.
İlerleyen süreçte, kullanıcılar için kullanışlı bir ara yüz tasarımına sahip, tamamen yerli kaynaklarımız tarafından tasarlandığı ve yazıldığı için bir çok esnekliğe ve geliştirmelere açık olan bir Gün Öncesi Piyasası yazılımı ve optimizasyon modeli tamamlandı. Çağın gerektirdiği teknolojiyi ve bilgiyi kullanan bilgi teknolojileri ışığında geliştirilen altyapı artık hazır hale gelmiş oldu.
Yeni yazılımımız test edilmesi amacıyla yazılım 18 Mart 2016 itibarıyla piyasa katılımcılarının kullanımına açıldı ve 1 Haziran 2016 teslim günü itibariyle canlı sisteme geçiş yapıldı.
Katılımcılar, gün öncesi piyasası kapsamında belirli bir zaman dilimi için saatlik, blok ve/veya esnek teklifler sunabilirler.
Teklifler farklı saatler için değişiklik gösterebilen miktar ve fiyat bilgilerinden meydana gelir.
Bildirilen tüm teklif fiyatları yüzde birlik hassasiyete sahiptir.
Teklifler sadece Türk Lirası (TL/MWh) para biriminde yapılmaktadır.
Teklif miktarları Lot cinsinden tam sayı olarak bildirilir. 1 Lot, 0,1 MWh’e eşdeğerdir.
Süreçler
Her gün saat 12.30’a kadar, gün öncesi piyasasına katılan piyasa katılımcıları bir sonraki güne ait Gün Öncesi Piyasası tekliflerini GÖP yazılımı aracılığıyla Piyasa İşletmecisine bildirirler.
Gün Öncesi Piyasasına teklif verilip verilemeyeceğinin belirlenmesi için gün öncesi piyasası açılış zamanından önce saat 12.30 - 13.00 arasında teklif doğrulama işlemi yapılır. Böylelikle bildirilen her bir gün öncesi piyasası teklifi Piyasa İşletmecisi tarafından saat 12.30-13.00 arasında değerlendirilerek doğrulanır.
Teyit edilen teklifler saat 13.00 - 13.30 arasında, optimizasyon aracı ile değerlendirilir ve ilgili günün her bir saatine ilişkin piyasa takas fiyatları ve piyasa takas miktarları belirlenir.
Her gün 13.30’da onaylanmış alış-satış miktarlarını içeren ticari işlem onayları ilgili piyasa katılımcısına bildirilir. Bu bildirimlerin içeriğinde hata bulunması durumunda piyasa katılımcısı saat 13.30 - 13.50 arasında itiraz edebilir.
İtirazlar saat 13.50 - 14.00 arasında değerlendirilir ve sonucu katılımcıya bildirilir. Saat 14.00’te ertesi günün 24 saatine ilişkin fiyat ve eşleşmeler nihai olarak duyurulur.
Her gün saat 00.00 - 17.00 arasında piyasa katılımcıları tarafından ikili anlaşma bildirimleri GÖP yazılımına girilir. Her gün saat 17.00 - 17.05 arasında ikili anlaşmalar KOPİ yöntemi uyarınca kontrol edilir.
Her gün saat 17.05 - 17.15 arasında KOPİ uyarınca iptal edilen ikili anlaşmalar için itiraz süreci işletilir.
Yukarıda belirtilen süreçler Gün Öncesi Piyasasının normal süreçleri olup, GÖP yazılımında teknik nedenlerden kaynaklanabilecek arızalardan dolayı Piyasa İşletmecisi tarafından arıza prosedürleri uygulanır.
Teklifler
Katılımcılar, gün öncesi piyasası kapsamında belirli bir zaman dilimi için saatlik, blok ve/veya esnek teklifler sunabilirler.
Teklifler farklı saatler için değişiklik gösterebilen miktar ve fiyat bilgilerinden meydana gelir.
Bildirilen tüm teklif fiyatları yüzde birlik hassasiyete sahiptir.
Teklifler sadece Türk Lirası (TL/MWh) para biriminde yapılmaktadır.
Teklif miktarları Lot cinsinden tam sayı olarak bildirilir. 1 Lot, 0,1 MWh’e eşdeğerdir.
Teklifler alış ya da satış yönünde verilir. Hangi yönde teklif verileceği teklife ait miktarın önündeki işaret ile belirlenir. (Örn: Alış Teklifi 100 Lot, Satış Teklifi - 100 Lot)
DEVAMIAlış ve satış yönünde ayrı ayrı olmak üzere en fazla 32 fiyat seviyesinden oluşur.
Saatlik tekliflerde seviyelere ait fiyatlar artan biçimde belirlenmelidir.
Aynı fiyat seviyesinde geçerli hem alış hem satış yönünde saatlik teklif bulunamaz.
Arz-talep eğrisi oluşturulurken ardışık iki fiyat/miktar seviyesi arasındaki boş değerler doğrusal interpolasyon metodu ile belirlenerek doldurulur.
Profil blok teklifinde her saat için farklı miktarlar girilebilebilir.
Profil blok miktar artış ve azalışlarında 3 katı kuralı geçerlidir.
Belli bir zaman dilimini kapsayan tekliflerdir. Ardışık tam saatlerden meydana gelir.
Blok teklif için minimum ardışık 3 saat teklif edilebilir.
Teklif, kapsadığı zaman aralığı için bütünüyle kabul ya da reddedilir.
Piyasa katılımcıları bir teslim günü için toplamda en fazla 50 adet blok teklif verebilirler.
En fazla altı adet blok teklif birbirine bağlanabilir ve en fazla üç seviye blok teklif verilebilir. Kendisi bir blok teklife bağlı olmayan teklifler birinci seviye, birinci seviye blok teklife bağlı olan blok teklifler ikinci seviye, ikinci seviye blok teklife bağlı olan blok teklifler üçüncü seviye blok teklif olarak adlandırılır.
DEVAMIPiyasa katılımcıları bir teslim gününün aynı veya farklı zaman aralıklarında en fazla 6 adet esnek teklif verebilirler.
Esnek teklifler için teklif zaman aralığı an az 8, en fazla 24 saati kapsar. Teklif süresi en fazla 4 saati kapsayabilir.
Herhangi bir saat ile ilişkili değildirler.
Eğitimler
EPDK’dan ilgili lisansı alan katılımcılar, Piyasa Katılım Anlaşmasına ilave olarak Gün Öncesi Piyasası Katılım Anlaşmasını imzalaması durumunda Gün Öncesi Piyasasında işlem yapabilir.
Gün Öncesi Piyasasına ilişkin raporlara/verilere aşağıdaki bağlantılardan ulaşabilirsiniz.
Sıkça Sorulan Sorular
Piyasa katılımcılarından gelen teklifler Gün Öncesi Piyasası yazılımı ile toplanarak her saat için piyasa takas fiyatı (PTF) ve her teklif için eşleşme fiyatı ve miktarı belirlenir. Bu amaçla geliştirilen matematiksel model, probleme özgü algoritmalar (sezgisel ve kesin çözüm algoritmaları) ile üretici ve tüketici toplam faydasının en çok olduğu çözümü elde etmek amacıyla çözülür. Sonuç olarak, toplam faydanın en çok olduğu ve piyasa kurallarını sağlayan fiyatlar ve eşleşme miktarları her saat için hesaplanıp katılımcılara duyurulur.
Piyasa Katılımcıları kendi kullanıcı adı ve şifreleri ile https://testgop.epias.com.tr adresinden test ortamına girerek yazılımı test edebilir. Canlı ortamda şifre değiştirilmesi durumunda test ortamındaki şifre değişmemektedir.
Piyasa Katılımcıları web servis dokümanlarına https://gop.epias.com.tr/gop-servis/technical/ adresinden ulaşabilirler.
Gün Öncesi Piyasasında piyasa katılımcıları kullanıcılarına yetki verme işlemi ekys.epias.com.tr adresinden yapılmaktadır. Organizasyon içindeki kullanıcılara yetki verme ve limit belirleme işlemleri sadece katılımcının yetkili kullanıcısı (PK’lı kullanıcısı veya PK’lı kullanıcının yetkilerini devrettiği kullanıcılar) tarafından tanımlanır. EKYS ekranında yetki grubu işlemleri menüsüne girilerek verilmek istenen yetki tanımlanır.
Organizasyon içindeki kullanıcılara Gün Öncesi Piyasası için kullanıcı limit tanımlama işlemleri ekys.epias.com.tr adresinden yapılmaktadır. EKYS ekranında ‘’Limit İşlemleri’’ ve ardından ‘’Kullanıcı Limit İşlemleri’’ kısmından yapılabilmektedir.
Şifrenizi güncelledikten sonra bu durumla karşılaştığınızda gelen doğrulama kodunu girdikten sonra şifre kısmına yeni şifreyi tekrar yazarak giriş sağlayabilirsiniz.
Şifrenizi unuttuğunuzda EPİAŞ ile iletişime geçerek KAYIT biriminden geçici şifre alabilir ve bu geçici şifre ile EKYS ekranına giriş yaparak şifrenizi yenileyebilirsiniz.
Tekliflerinizin teyidini Gün Öncesi Piyasası yazılımı ekranından “Piyasa işlemleri” başlığı altında bulunan “Teklif Görüntüleme’” kısmından kontrol edebilirsiniz. Ayrıca Gün Öncesi Piyasasında işlem yapan kullanıcı EKYS’ye girip “Kullanıcı Bilgileri” kısmındaki “Kullanıcı Tercihleri” bölümünden “Saatlik teklif girişi olmadığında uyarı bildirimini e-posta olarak almak istiyorum.” kutucuğunu işaretleyerek bildirim alabilir.
GÖP teklif kaydetme yetkisi olan kullanıcılara gönderilecek olan “Teklif kaydettiğimde sapma bildirimini e-posta olarak almak istemiyorum” kutucuğu varsayılan olarak işaretli değildir. Bu sayede kullanıcı limitlerinde yer alan “GÖP Teklif Eposta Sapma Bildirim” değerinden büyük bir sapma olan teklif girişi yapıldığında e-posta ile bildirim alacaktır.
E-posta bildirimlerini alabilmek için EKYS kullanıcı bilgilerinde yer alan e-posta bilgisinin doğru tanımlanmış olması gerekmektedir.
EPDK’dan lisans alan piyasa katılımcıları Gün Öncesi Piyasası, Gün İçi Piyasası ve Vadeli Elektrik Piyasası katılım anlaşmalarını imzaladığı sürece ilgili piyasalarda işlem yapabilir.
Çağrı merkezi üzerinden 0212 264 15 70 / 1 Piyasa Operasyonlarını / 1 Gün İçi Piyasasını arayabilirsiniz.
Mail üzerinde: [email protected]
Talep, öneri, bilgi ve şikayetlerinizi yardım masası üzerinden https://yardim.epias.com.tr Elektrik Gün İçi Operasyon Yönetmenliği bölümünden iletebilirsiniz.